RSS feed

CHANMARI WEST BR. YMA CHANCHINBU VOL. XXI.




Chapchar Kut Ropui taka hman a ni dawn

Chanmari West February 27 : Mizo ten’a  Kut chi thum kan neih zinga ropui leh ngaihhlut ber ‘Chapchar Kut’ chu Ni 4.2.2011 (Zirtawpni) Dar 10:30 A.m hian Aizawl Sipai Lammual-ah ropui taka hman a ni dawn.
He hunah hian Mizoram Chief Minister Pu Lal Thanhawla chu Kut Pa a ni ang a, Art & Culture Minister leh he kut-a Organising Committee Chairman Pu PC.Zoramsangliana chu Kut Thlengtu a ni ang. Miss Beth A. Payne (US Consul General, Kolkata) chu Khual Zahawm atan hman a ni dawn.
He huna tel tur lam entir tur hian CYMA chuan Khawpui chhung YMA Branch tin te tlawmngaih chhuaha  heng a hnuaia hnamlam te hi entir turin a ngen a ni.
1. Cheraw (Kantluang)
2. Khuallam
3. Chai - Lalvunga Zai
Chapchar Kut 2011 hi ruahman lawk ang chuan Ramhlun Sport Complex a hman  tur a tih a ni a, lammual  chei peihfel thawkhat a nih tak avangin a hmun hi sawn leh a ni. He kut ropui tak hawn nan hian Durtlang Branch YMA Zaipawl chuan ‘Kan Ram Krista Kan Pe’ tih hla an rawn sa ang a, hunserh hi Rev.C.Lalsangliana, Chairman, MKHC chuan a hmang dawn a ni. Tin, CYMA huaihawtin Cheraw kanpui leh khuallam neih tur a ni a, he hunah hian YMA Branch tel zawng zawng te’n cheraw leh khuallam hi an show dawn a ni. CYMA leh Art & Culture Deptt. huaihawtin Chai leh Chhawnghnawh hun hman a ni ang. Mizo zaithiam kan neih lar hrang hrang te he hunah hian an zai dawn bawk a, Mizo hnamzia lan theihna chi hrang hrang en tur a chhawpchhuah a nih dawn bakah hnamlam chi hrang hrang entir a ni bawk dawn a ni. Heng bakah hian Beat Group lar tak tak ten hun an hmang bawk ang.
Kan veng Chanmari West pawhin he hunah hian ‘Rallulam’ entirna hun neih a ni dawn a, he lam hi YMA member te mai bakah naupang engemaw zat in Indoor Stadium-ah ngawrh takin an zir mek a ni.
Chapchar Kut hmanna turah hian Mual sir remchangah Mizo La deh leh Pawnpui tah entir a ni ang a, Kut hmangtu zawng zawng Mizo thawmhnaw a inchei tur a ni a, Hmeichhia te kekawr ha lo tur leh chhung tin te Kut Sa ei theuh  tur leh a nei lote pawhin Kut Artui tal ei theuh turin Chapchar Kut Organising Committee chuan a ngen a ni.

YMA KUMPUAN THUPUI ‘KHAWTLANG NUN SIAMTHAT’ 2011 KAIHHRUAINA
YMA General Conference vawi 65-na chuan, kum 2011 chhunga Kumpuan atan ‘Khawtlang Nun Siamthat’ a lo thlang leh ta a. Nikum lamah he thupui tho hi Kumpuan atan hmangin, khawtlang nun siamthat beihpui kan lo thlak tawh a, kan hlawhtling thawkhat hle a, hmabak thawh laklawh kan neihte thawk chhunzawm turin, kumpuan thupui ngai kan lo thlang leh ta a. Kuminah hian hlawk zawka kan thawh theih beiseiin, kaihhruaina awmsa ennawn a, siamrem hret a ni. Khawtlang nun siamtha turin do ngai leh inzirtir ngai a awm thin. Do ngai dik taka kan do a, inzirtir tur dik taka kan inzir bawk chuan, kan khawtlang nun hi kan siamtha thei tih ring ngam ila. Kan siamthat tum hi khawtlang nun a nih avangin, vawi leh khata tha duak duak thei a ni lo a, a rah chhuak a muangchang deuh a nih pawhin, dawhthei takin kan thawk fat fat ang a, kan la hlawhtling ngei ang.
THEN KHATNA - DO NGAITE

1. Ruihhlo : Ruihhlo hi mimal, chhungkua leh khawtlang nun tikhawlotu, ti raltitu leh thihna thlen tu a ni a. Ruihhlo avanga chhungkaw keh chhia leh boral ta sawi tur an tam ta hle. Chuvangin, khawtlanga ruihhlo zuar leh ruihhlo a awm loh nan mahni huam chhung theuhah theih tawp chhuaha hmalak ni se. Khawtlang nun siamthatna hian sual huat leh do a keng tel tlat a ni. Ruihhlo hian zu leh ruihhlo chi hrang hrang ruih nana hman te a huam vek a. Zu in te, ruihhlo tihching te leh ruih avanga buaina siam te kan zilhhau ngam tur a ni. Ruihhlo do kawnga Sorkarin mawhphurhna a pek Sorkar mite leh V.C te, Local Council te a remchan dan apianga thawhpui nise.
2. Mipat hmeichhiatna hman khawloh : Mizo khawtlang nunah mipat hmeichhiatna kawnga mi inthlahdah chu a hmei a pain mi pangngai zinga chhiar an ni ngai lo. Kristian sakhaw inzirtirnaah pawh sex hman dik loh hi sual lian tak a ni. Chuti chung chuan, tunlai hian nupui/pasal kawplai nei chunga a ruka midang kawpte, innei si lova sex hmante, kumtling lova pawngsualte, naupang chumchiapsex hmanpui a, an nunna laksak zui tak thawmte hial kan hre ta fo mai. Chuvangin sex hmansual hlauhawmzia leh pawizia hi uluk tak leh thiam taka inzirtir a ngai leh zual ta a ni. Mizote zinga sex zalen ta lutuk tiziaawm turin heti zawng hian tan la ila :
a) Naupang ngaihsak a, thlahthlam lo tura tan la thar turin, nu leh pate uar taka ngen ni se.
b) Tihdam theih loh natna HIV/AIDS hi, vei lo tura ngaih zingah pawh vei an tam hle a, sex hman atangin inkawichhawn a ni ber tih hi inzirtir uar sauh sauh ni se.
c) Pawngsual chingho hian an sim mawh viau a, an phu tawk hremna an hmuhna turin thuneitute lamah umzui thin ni se.
d) Tuai leh Patil hi Mizo khawtlang nunphung nena inhmeh lo a ni a, nihphung inang sex lama inkawp chingte phei chu mihring nihphunga sual a ngaih a ni. Inkaihhruaina tha leh inzirtir dan dik hmangin a pumpelh theih a, lo tlulut palh tawh pawh a chhanchhuah theih bawk.
Mihring puite hralh (Human Trafficking) :
Sumdawnna atana mahni mihring puite hralh (Human Trafficking) hi Mizoramah pawh kan lo hre ve tan ta. Mi thenkhat chu sal ang maia hnathawk tura hralh an ni a, mi thenkhat erawh chu mipat hmeichhiatna thila inzuar tura hralh an ni bawk. Mizoram atang ngei pawhin naupang leh hmeichhe thenkhat chu State pawnah inzuar tur leh thil danga chhawr turin hralh chhuah an lo awm ve ta. Hetianga mihring hmanga sumdawnna hi khawvel sorkar hrang hrang pawhin a buaipui mek a nih avangin fimkhur taka inzirtir ni se. Sum tam tak hlawh theihna hna, awlsam taka hmuh theih anga zawrh chi reng reng hi inbumna a ni deuh zel. A tirah tha viau dawnin a lang a, a hnu lawkah nawmsipbawlna tura buatsaih a lo ni leh thin a, chhanchhuah ngai an awm mek a ni. Zirna hmun tha taka awlsam te a luh theihna ni awm taka zawrhte pawh, inbumna a ni duh hle. Buaipui man hlawkna tel duh vanga hnathawh tur leh zirna tha insawihmuh hi mihring puite inhralh dan tlanglawn tak a ni tih hriat a tha. India Hmarchhak mite hi kan dinhmun a hniam avangin zuam kan hlawh bik thin a, buaina tawk pawh kan tam viau nghe nghe a ni.
3. Kut tling lova thil neih : Kawng hrang hranga kut tlinglova sum lak luh hi sual a ni a, kan dodal tur a ni. Sorkar sum leh bungrua mimal tana lak te, hlawkna um luat avanga bungraw chheprelh leh to taka bungraw zawrh te, depde taka Contract hna hrang hrang thawh leh hmantlak loh bungraw supply te, bumna hmanga pawisa inlaksak te hi khawtlang nun ti bawrhbangtu langsar zual an ni a. Mi awmloh hlana thlai, bungrua leh rohlu in ruksak te leh kut tlinglova thil neihte hi kan endawng ngam tur a ni. Kuttling lova hausakte, hnathawk lova sum awlsam kan um lutuk hi bansan a ngai.
THEN HNIHNA
NUNPUI TUR LEH INZIRTIR NGAI TE
1. Chhungkaw tha buatsaih :
Khawtlanga mihring nunhona awmze neihtirtu ber chu chhungkua hi a ni. Chhungkua hi sikul hmasa ber a ni a, chhungkaw nun dik atangin nunmawi a lo chhuak a, chhungkaw nun dik lo atangin sualna a lo chhuak bawk thin.
Chhungkaw nun thain khawtlang nun tha a siam a, khawtlang nun thain hnam nun tha a siam a ni. Chhungkuaah hengte hi inzirtir uar sauh sauh ila :
a) Nu leh pa zah leh chawimawi.
b) Chhungkaw dinhmun mil tawka khawsak thiam.
c) Naupang lutuk a nupui/pasal neih loh.
d) Nu leh pain fate thlahthlam loh a, a tam thei ang bera uap.
e) Mizoramah mahni intihhlum a hluar ta hle mai, hemi veng tur hian chhungkuaah zirtirna tha inpek ni se.
2. Mizo nun zemawi chawi nun :-
Mizo nih tinuamtu, Mizo nun timawitu, Mizokhawtlang nuna chhuanawm tak takte hi chawi nung thar leh turin tan la ila : a) Tlawmngaihna leh rinawmna chhawm nun.
b) Aia upa zah leh naupang zawkte duhsak.
c) Thenawm khawveng laka thilphal. d) Tanpui ngai apiangte tanpui. e) Tawngkam mawi leh hawihhawm hman. f) Midangte ngaihchan nachang hriat.
3. Intodelh leh taimak :- Intodelh hi zahawmna a ni a, mahni thawhchhuah leh rochan phuloa nun leh khawsak hi thil zahthlak tak a ni a. Thatchhiat leh dawngdah avanga nghei reng leh pachhiate hi miten an tanpui chak ngai lo. Ramdang mi leh hnamdang miten kan rama hna an thawh ang hi, a ram neitu thalaite hian kan thawk thei ve theuh a ni. Mamawh ngah chuan hna a thawh tam a ngai a, malsawm tlaka taima taka hnathawh hi intodelhna kawng pawimawh tak a ni tih hi inzirtir uar ila.
4. Ngaihhlut tur thlan thiam :-
a) Zaithiam te, hmeltha te, infiam mite hi mi tinin kan ngaisang a, kan buaipuiin kan phurpui chiam thin.Hnam changkangte erawh chuan tihtur tih loh phah khawpa buaipui chiam an ching ve lem lo, hnam mawl zia deuh a ni awm e.
b) Thawhrim avanga mi hlawhtlingte, rinawm taka mahni hna thawk thinte, ram leh khawtlang tana tangkai zawnga mi inphalte hi an ngaihsanawm a, entawntlak pawh an ni a, chawimawi an phu. Kan tum phawt chuan anmahni ang kan ni ve thei tih hi pawm tur a
ni.
5. Zirna leh thiamna kawnga rual el :-
Zirna leh thiamna hi hmasawnna kawnga rahbi hmasa a ni a. Khua leh venga mithiam an tamna apiangah khawtlangin hma a sawn a, khawtlang nun a nuam nge nge. Chuvangin zirlaite fuihthiam te, zirna kawnga mi hlawhtlingte ngai hlu a, chawimawi a tha hle. Chhel leh taima taka kan zir peih phawt chuan hnamdang te kan phak a ni tih hi zirlai thinlungah tuhin, Sorkara dinhmun pawimawh luah thei turin Central Service exam hrang hrang te hmachhawn tura inbuatsaih a tha hle. Hetih rual hian zirna kawnga hlawhtling lem lo - mitaima, tumruh leh kut themthiam te tan hlawhtlinna a awm tho a ni tih hi thalaite zirtir nise. Vawihnih khat hlawhchham avanga beidawng mai lovin, tumruhna nei tlat turin thalai te zirtir nise.
6. Khawtlang, ram leh hnam hmangaihna thinlung neih :- Thing leh maute leh nungchate hi mihringte nunna hnar an ni a. Tura sangha leh nungcha hraite dodalin, ram kang tur ven hi a ram neitu mitin mawhphurhna a ni a. Tui lakna leh tuikhur hnar vah chereu te hi tuihna tikangtu a ni a, kan humhalh tur a ni. Nungcha leh ranvulh te laka ngilneih hi nunphung tha a ni a, an chunga hleilen leh tihnawmnah te phei chu thiang lo leh hmuingil lohna hiala ngaih thin a ni. Mihringte hi a huhoa cheng leh innghengtawna khawsa kan nih avangin inpumkhat nan inlainat tawn leh inngaichang tawn taka khawsak ho a tul hle. Kan ram neihchhun MIZORAM hi, Pi leh Pu ten ral leh sahrang hmaa min lo sahchhuah sak ram anih avangin enkawl a humhalh tlat tur kan ni a. Kaihruainain a tarlan kan do tur te hmachhawn a, nun ze mawi leh nunphung tha te chhawm nung zelin, a neitu rilru pu a, ram leh hnam hmangaihna thinlung nena hma kan lak phawt chuan Zofate hian hma kan
sawn ngei ang.
CENTRAL YMA TIH TUR :
1. Kumpuan hawnna leh Kumpuan pualin Seminar/Workshop buatsaih ni se.
2. A theih leh remchang chinah Kohhran, Sorkar Department, tlawmngai pawl dang thawhpui theih awmte thawhpui ni se.
3. Kaihhruainain hmalakna tur kawng hrang hrang a tarlan bakah a tul dan azira hmalak ni se.
4. YMA General Conference thupuiah hman ni se.
5. A theih leh remchang angin Central YMA Chanchinbuah tarlan thin ni se.
6. Kumpuan bawhzui tha Group leh Branch tan lawmman a buatsaih ang.
SUB-HEADQUARTER YMA TIH TUR :
1. YMA Sub-Headquarters Conference thupuiah hman ni se.
2. A theih leh remchang chinah Kohhran, Sorkar Department, tlawmngai pawl dang thawhpui theih awm te thawhpui ni se.
3. Kaihhruainain hmalakna tur kawng hrang hrang a tarlan bakah a tul dan azira hmalak ni se.
4. Kumpuan bawhzui tur Committee indin ni se.
5. Zirna in hrang hrangte tlawhin Kumpuan Thupui sawi thin ni se.
GROUP YMA TIH TUR :
1. YMA Group Conference thupuiah hman ni se.
2. A theih leh remchang chinah Kohhran, Sorkar Department, tlawmngai pawl dang thawhpui theih awm te thawhpui ni se.
3. Kaihhruainain hmalakna tur kawng hrang hrang a tarlan bakah a tul dan azira hmalak ni se.
4. Kumpuan bawhzui tur Committee indin ni se.
5. Mahni huamchhunga zirna in hrang hrangte tlawhin
Kumpuan Thupui sawi thin ni se.
BRANCH YMA TIH TUR :
1. YMA Day-ah thupui a hman ni se.
2. Kumpuan pualin vantlang inkhawm buatsaih nise.
3. A theih leh remchang chinah Kohhran, Sorkar Department, tlawmngai pawl dang thawhpui theih awm te
thawhpui ni se.
4. Kaihhruainain hmalakna tur kawng hrang hrang a tarlan bakah a tul dan azira hmalak ni se.
5. Kumpuan bawhzui tur Committee indin ni se.
6. A theih leh remchang angin Branch chanchinbuah tarlan thin ni se.
7. Zirna , eizawnna, kuthnathawh, sumdawn leh politics-a mi hlawhtling leh entawn tlak chawimawi phute chawimawi ni se.
8. Mahni huamchhunga zirna in hrang hrangte tlawhin Kumpuan Thupui sawi thin ni se.